آداب و رسوم ازدواج در اقوام ترکمن

( آیین های سنتی ازدواج در اقوام ترکمن )

برگزاری مراسم عروسی در فرهنگ ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد و متناسب با شهر و روستاهای مختلف، این رسومات تغییرهایی می‌کند و یا حتی متفاوت می‌شود.

تیم خدمات عروسی و تشریفات مجالس لوکس لشکری، علاوه بر برگزاری مراسم‌های ازدواج، در این مقالات بر این مهم پافشاری می‌کند تا شما عزیزان را با رسومات کلیه مناطق سرزمینمان آشنا کرده و اطلاعاتی جامع درباره سنن وآیین ایرانیان در اختیارتان بگذارد. همراه ما باشید.

 

به جرعت می‌توان گفت که اقوام ترکمن از معدود قوم‌هایی می‌باشند که بیشترین رسم‌ها را از مراسم خواستگاری تا جشن ازدواج داشته و دارند. اما امروزه برخی از این رسومات کنار گذاشته شده و یا دست‌خوش تغییراتی شده است ولی باز رسومات اصلی همچنان پابرجا مانده است. به عنوان مثال درگذشته به جای ماشین عروس از شتر و یا اسب استفاده می‌شد.

با اینکه اکثر مردم ترکمن سنی بوده، احکام دینی مشابه‌ به شیعیان در مراسم ازدواج دارند‌، اما در برخی موارد احکام متفاوتی رواج دارد که برایتان ذکر خواهیم کرد:

• دختر ترکمن حتما باید با شخصی که ترکمن و سنی می‌باشد، ازدواج کند.
•  پسرهای مجرد حق ازدواج با زنان بیوه را ندارند مگر آنکه زن برادر مرده خود باشد.
• زنان بیوه به مدت یک سال بعد از فوت شوهر خود حق ازدواج ندارند.
• در فرهنگ اقوام ترکمن مهریه وجه نقدی و یا طلا و حتی گاو و گوسفند می‌باشد که در روز عروسی باید پرداخت شود.

 

 

مراحل خواستگاری تا ازدواج اقوام ترکمن

زمانی که متوجه علاقه پسر به دختر می‌شوند، خانم‌های بزرگتر فامیل، به منزل دختر می‌روند و قضیه خواستگاری را عنوان می‌کنند. در اصطلاح به این عمل “ثوز آتماق” می‌گویند.

سپس خانواده دختر زمانی را برای تحقیقات و فکر کردن دراختیار دارند. در طول این مدت، شخصی به عنوان نماینده از خویشان پسر، دائم پیگیر قضیه خواستگاری است و زمانی که از موافقت خانواده عروس مطلع شد، از داماد مژده می‌گیرد و به خانوادهاش می‌گوید “سوزیمی آلدیلار” به این مرحله از خواستگاری نیز “ثوز آلماق“می‌گویند.

بعد از مدتی خانم‌های طرفین مراسم، قاپی آچماق را که بیشتر به منظور آشنایی با یکدیگر و مشخص کردن زمان بله برون و نامزدی می‌باشد، برگزار می‌کنند. مدتی بعد از جشن قاپی آچماق برخی از خانم‌های بزرگ داماد، با هدایایی به خانه عروس رفته و مجلی دوزدادشماق را که به معنای نان و نمک هم ‌را خوردن می‌باشد اجرا می‌کنند.

همانطور که گفتیم مراسم ‌ترکمن‌ها بسیار است. بعد از طی این مراحل با برگزاری جشن آداماق، مادر داماد نخی باریک و سیاه و سفید را که به هم تابیده شده، به گردن‌ عروس آویزان می‌کند. از این مرحله به بعد، نامزدی حکم رسمی پیدا می‌کند و به دختر آداقلی که ‌معادل فارسی آن داشتن نامزد می‌باشد، می‌گویند.

در مراسم مال کثشمک، خانواده داماد، خانواده عروس را برای انتخاب روز معینی برای تعیین مهریه مطلع می‌سازند. بزرگترهای خانواده داماد، با برگزاری مراسم قودابولماق به خانه عروس رفته و هدایایی را به عروس پیشکش می‌کنند.

این‌هدایا عبارت اند از‌: 12عدد مجمه یا همان سینی که در هر یک از آن‌ها چهار قرص نان قاتلاما می‌باشد. چهار عدد کله قند، قسمتی از گوشت سینه و راسته گوسفند که به شکل مثلث بریده شده، گوشواره وگردنبند طلا، ساعت، روسری چارقد و… که به عروس هدیه می‌دهند.

 

 

از خواستگاری تا ازدواج در اقوام ترکمن

جشن بعدی مربوط به تعیین روز جشن نامزدی‌ می‌باشد. اقوام ترکمن معتقد هستند که تاریخ برگزاری عقد، باید در روزهای سعد یعنی اعدادی که  به 7و 9 ختم می‌شوند باشد. آن‌ها معتقدند که مراسم عقد در این تاریخ‌ها شگون دارد.

دوهفته مانده به برگزاری جشن عروسی، نوبت توزیع کارت عروسی می‌باشد.

در روز عروسی، زنی معتمد از خانواده عروس و داماد را به عنوان ب وورچی انتخاب می‌کنند تاهدایای مهمان‌ها را دریافت کند. در واقع ب وورچی امین مجلس می‌باشد.

درگذشته که ماشین عروس مرسوم نبود، از کجاوه برای بردن عروس به خانه داماد استفاده می‌کردند و کجاوه را به روی شتر می‌گذاشتند.

عروس کشان یکی از جالب‌ترین رسم‌های ترکمن‌هاست، که همگی در ساعتی معین آماده شده و در این مراسم شرکت می‌کنند.

همچنین درگذشته‌های دور، یک دعوای مصلحتی به نام یاقدان‌آلماق نیز بین اقوام عروس وداماد برپا می‌شد.علاوه بر این، یک نزاع ساختگی نیز بین دوتا از زن‌های بزرگ ترکمن‌ها صورت می‌گیرد که سر آخر یکی از اقوام داماد چادرشبی ابریشمین به رنگ‌قرمز و مجلل را به نشانه پیروزی بر سر عروس می‌گذارد و دعواهای ساختگی خاتمه‌ می‌یابد.

سپس مراسم‌ پول ثچمک انجام‌ می‌شود که بر سر عروس و داماد نقل و نبات و اسکناس ریخته می‌شود.

در گذشته‌های دور برای جشن عروسی مسابقه کشتی نیز برگزار می‌شد. ازآنجایی که اسب در بین اقوام ترکمن جایگاه ویژه‌ای دارد، مسابقات اسب دوانی نیز برگزار می‌شود.

مراسم عقد نیز با اصول و رسومات خاص‌ ترکمن‌ها برگزار می‌شود و پس از عقد نوبت مراسم الدش دیرمک می‌باشد، که زنان دست عروس را در دست داماد می‌گذارند واشعاری می‌خوانند و به شادی مجلس را گرم‌ می‌کنند.

سپس بعد از این مراسم نوبت مراسم اوجه آش می‌باشد که در آن غذاهای محلی از جمله چکدرمه صرف می‌شود. درپایان این مراسم داماد مقداری پول در ظرف غذا برای آشپز می‌گذارد.

وقتی که جشن عروسی به پایان می‌رسد، فردای آن روز عروس به خانه پدری خود رفته و مدتی در آن‌جا می‌ماند که این ‌رسم به قایتارما معروف است. درگذشته حتی این مدت زمان به دو سال طول می‌کشید.

 

امیدواریم از خواندن این مقاله که توسط تیم تشریفات عروسی و خدمات مجالس لوکس لشکری تالیف شده بود، لذت برده باشید. منتظر قسمت بعدی از این مجموعه باشد.